Elizabetanska biblija: istorija prijevoda

Elizabetanska Biblija je crkvenoslovenski prijevod Biblije, prvi put objavljen za vrijeme vladavine carice Elizabete Petrovne. Ovaj tekst se i dalje koristi za bogosluženja u Ruskoj pravoslavnoj crkvi.

Ranoslovenski prijevodi Biblije

Prvi prijevod Svetog Pisma na crkvenoslovenski pripisuje se svetim Ćirilu i Metodiju. Sa krštenjem Rusa, njihovi prijevodi prodrli su iz Vizantije. Jedan od najstarijih rukopisa sa biblijskim tekstovima na crkvenoslovenskom je Ostromirovo Jevanđelje XI veka.

Prvi puni (t. e. uključujući sve kanonske knjige Starog i Novog Zavjeta) slavensko izdanje crkvenoslovenske Biblije datira iz 1499. godine. Ova Biblija se zove Genadijeva Biblija, budući da je njeno objavljivanje vodio Novgorodski nadbiskup Genadij (Gonzov) . Genadijeva Biblija je napisana rukom. Prvo štampano izdanje Slovenske Biblije objavljeno je 1581. godine na inicijativu litvanskog kneza Konstantina Ostrogskog. Ova Biblija se zove Ostrog.

Početak elizabetanskog prijevoda

Istorija elizabetanske Biblije počinje dekretom Petra I o pripremi novog izdanja Svetog Pisma na crkvenoslovenskom jeziku.

Publikacija je povjerena Moskovskoj štampariji. Ali prvo je bilo potrebno uporediti postojeći Slovenski tekst sa Grčkom verzijom (prevod sedamdeset tumača), pronaći i ispraviti netačnosti prevoda i tekstualna neslaganja. Za ovaj rad sastavljena je naučna komisija ispitivača. U njemu su bili grčki monasi Sofronije i Joanikij Lihudi (osnivači slaveno-grčko-latinske akademije u Moskvi), kao i rusko sveštenstvo i naučnici: arhimandrit Teofilakt (Lopatinski), Fjodor Polikarpov, Nikolaj Semenov i drugi.

U Kao osnova za uređivanje uzeta je moskovska Biblija-prvo štampano izdanje knjige u Moskvi Rusija (1663), ponovljeni (sa nekoliko pravopisnih izmjena) tekst Ostroga. Glavni grčki model za pomirenje bio je Aleksandrijski Kodeks. Međutim, u procesu rada okrenuli su se i latinskim i hebrejskim (Masoretskim) prijevodima, i komentarima zapadnih teologa. Uređeni Slovenski tekst ukazivao je na moguća neslaganja na grčkom, a mračna mjesta bila su praćena komentarima patrističke baštine. Godine 1724. car je dao dozvolu za objavljivanje knjige, ali je zbog njegove prerane smrti proces kasnio-i to dugo vremena.

Rechecks

Za vrijeme vladavine Katarine i Ane Joanovne okupljeno je još nekoliko komisija za dvostruku provjeru rezultata rada Petrovih istražitelja. Svaki od njih započeo je posao praktično od nule. Pored toga, pitanja neslaganja i nedostatka jedinstva u grčkim tekstovima postala su akutna. Bilo je nejasno koja od opcija za razmatranje najmjerodavnijih.

Posljednja-šesta po redu-komisija sastavljena je 1747. godine. Uključuje Kijevske jeromonase Gideon (Slonimski) i Varlaam (Ljaševski). The guiding princip od rad komisije bio je sljedeći: originalni Slovenski tekst Moskovske Biblije ostao je bez ispravki, ako je bio u skladu s barem jednom od grčkih verzija. , rezultat rada šeste komisije 1750. godine dobio je odobrenje Svetog Sinoda i poslan je na potvrdu carici Elizabeti Petrovni.

Elizabetansko Izdanje

Elizabetanska Biblija objavljena je tek 1751. godine. Rezultat rada Gideona i Varlaama objavljen je paralelno sa originalnim slovenskim (moskovskim) tekstom. Bilješke su bile odvojene u poseban Tom i bile su po obimu gotovo jednake samom tekstu Svetog Pisma. Drugo izdanje elizabetanske Biblije iz 1756. razlikovalo se od prvog dodatnim marginalnim bilješkama i gravurama. Do 1812. godine knjiga je ponovo objavljena još 22 puta. Međutim , tiraži su bili nedovoljni. Godine 1805. cijeloj Smolenskoj Eparhiji izdato je samo deset primjeraka Svetog Pisma. Osim toga, crkvenoslovenski jezik elizabetanske Biblije ostao je daleko od toga da bude dostupan masama. Obrazovani sveštenici preferirali su Vulgate (čak i na početku XIX veka, latinski je bio glavni jezik nastave u sjemeništima). Uprkos tome, kao liturgijski tekst, elizabetanski prevod Biblije i dalje uživa autoritet u pravoslavnom okruženju.